Chirurgia wysokich częstotliwości lepiej znana pod nazwą elektrochirurgii, jest obecnie najczęściej wykorzystywaną metodą w wielu dziedzinach chirurgii. Urządzenie, które wykorzystywane jest do zabiegów elektrochirurgicznych to sprzęt obowiązkowy na praktycznie każdej sali operacyjnej, w każdym szpitalu oraz prywatnym gabinecie zabiegowym. Swoją popularność zawdzięcza między innymi dużą funkcjonalnością, dzięki temu, że przyrząd posiada wiele wymiennych elementów, które pozwalają dostosować aparaturę do konkretnego zabiegu chirurgicznego.
Elektrochirurgia to metoda z dziedziny zabiegów chirurgicznych, która wykorzystuje przepływ prądu elektrycznego do uzyskania pewnych efektów. Najczęściej jest to cięcie lub niszczenie tkanek, wykonywane po znieczuleniu w formie zastrzyku, kremu lub chłodzeniu chlorkiem etylu. Elektrochirurgię można wykorzystać do zabiegów, które mają na celu:
Chirurgia wykorzystująca prąd elektryczny przynosi wiele korzyści podczas zabiegów natury estetycznej. Już niewielki zabieg poprawia znacząco wygląd pacjenta. Doświadczeni lekarze potrafią z dużą precyzją i starannością operować elektronarzędziem po to, by uzyskać jak najdokładniejsze efekty estetyczne, tak ważne dla wielu osób. Panowanie nad ilością usuwanej tkanki oraz gładki i czysty ruch podczas nacięcia zmniejszają ryzyko niepowodzenia zabiegu. Ponad to czas trwania zabiegu z wykorzystaniem elektrochirurgii jest znacząco krótszy i nie wymaga zakładania szwów.
Diatermia chirurgiczna to specjalistyczna aparatura wykorzystywana do zabiegów z zakresu elektrochirurgii. Dzięki jej uniwersalnemu zastosowaniu, można znaleźć ją w praktycznie każdym gabinecie zabiegowym czy na sali operacyjnej.
Diatermia to niezwykle przydatny sprzęt medyczny, który stosuje się głównie do zabiegów, które wymagają dużej precyzji cięcia tkanek czy usuwania ich. Dodatkowo diatermia pozwala na natychmiastowe zamknięcie naczyń krwionośnych, więc w trakcie zabiegu oraz po jego zakończeniu nie występuje krwawienie z przeciętych tkanek.
Podstawową kwestią działania diatermii chirurgicznej jest fakt, że produkuje prąd o wysokiej częstotliwości – powyżej 200 kHz. Jest to bardzo istotne, gdyż dopiero taka częstotliwość nie wpływa na układ nerwowy i sercowy. Mniejsze napięcie jest odczuwalne dla organizmu ludzkiego w niebezpieczny sposób, może być nawet zagrożeniem dla życia i zdrowia. W trakcie ogrzewania tkanek poprzez diatermię, w zależności od wybranej temperatury, zachodzą odpowiednie reakcje:
|
Temperatura |
Efekt |
|
<40° |
- |
|
>40° |
powoduje hipertemię, czyli zatrzymanie pracy tkanek, uszkodzenie ich, a finalnie ścięcie się białek komórkowych; |
|
>60° |
wywołuje obumieranie tkanek, odparowywanie wody oraz kurczenie się tkanki łącznej; |
|
>100° |
wywołuje zwęglenie tkanek, tak zwaną karbonizację; |
|
>300° |
temperatura powyżej 300° to waporyzacja, czyli odparowanie tkanki w całości. |
W zależności od efektu, który chirurg chce uzyskać, wybiera on odpowiednią temperaturę. Zamierzony efekt może uzyskać w zależności od rozkładu ciepła w tkankach. Ilość ciepła definiuje się poprzez:
1. Cięcie
Taki efekt można uzyskać przez szybkie nagrzanie tkanki, wykorzystując napięcie na poziomie zbliżonym do 200 V. Pozwala to na podgrzanie tkanki do temperatury większej niż 100 °C. Napięcie około 200 V daje efekt tak zwanych łuków elektrycznych, czyli mikro wyładowań elektrycznych. Szybkie podgrzanie wybranej tkanki, powoduje odparowanie płynu wewnątrzkomórkowego, co w efekcie powoduje wypalenie komórek znajdujących się najbliżej elektrody aktywnej. Cięcie z wykorzystaniem diatermii chirurgicznej jest wykonywane bez żadnego nacisku i wysiłku, gdyż elektroda nie dotyka bezpośrednio do tkanki. Do uzyskania efektu cięcia wykorzystuje się końcówki o bardzo małej powierzchni, takie jak igły, kulki czy pętelki.
2. Koagulacja
Jest efektem, który można uzyskać poprzez wykorzystanie prądu o zmiennym lub niskim napięciu z wysoką wartością szczytową. Koagulacja w przeciwieństwie do cięcia oddziałuje na dużych obszarach tkankowych, dlatego jej ogrzanie jest wolniejsze i słabsze. Ciepło, które powoduje odparowanie tkanek, nie niszczy ich, a jedynie zamyka naczynia krwionośne, powodująć brak krwawienia zabiegowego.
3. Wykorzystywanie prądu mieszanego (cięcie + koagulacja)
Diatermia chirurgiczna pozwala na wykorzystanie napięcia pośredniego pomiędzy efektem cięcia, a koagulacji, dlatego jej zastosowanie jest tak szerokie. Dzięki temu można uzyskać na przykład efekt cięcia z wykorzystaniem tylko komkretnego stopnia hemostazy.
1. Technika mono-polarna
W jej przypadku prąd o wysokiej częstotliwości przepływa przez obwód zamknięty od diatermii do końcówki (elektrody aktywnej), a następnie przez tkankę do elektrody neutralnej, by finalnie dojść znów do urządzenia. Moc prądu w przypadku tej techniki jest taki sam w każdym punkcie stworzonego obwodu. Ze względu na fakt, że przez ciało człowieka przepływa prąd elektryczny, należy zachować wiele środków ostrożności, jakimi są na przykład dobra izolacja pacjenta od stołu zabiegowego, zachowanie suchej powierzchni zabiegowej czy pilnowanie, by pacjent nie stykał się nawet najmniejszą częścią ciała z metalowymi przedmiotami.
2. Technika bipolarna
W przypadku tej techniki wymagane są instrumenty wyposażone w dwie elektrody zintegrowane między sobą. Prąd elektryczny płynie wtedy wyłącznie poprzez końcówki, a nie przez ciało człowieka, jak w przypadku techniki monopolarnej. W związku z tym w technice bipolarnej nie ma konieczności używania elektrod neutralnych, które chronią pacjenta przez ryzykiem jakie niesie przepływ prądu przez jego ciało. W technice bipolarnej nie występują również czynniki ryzyka, które wystąpić mogą w przypadku drugiej z technik. Elektrody zintegrowane ze sobą są szczególnie pożądane we wszystkich zabiegach, które wymagają szczególnej ostrożności oraz wysokiej precyzji działania. Bipolarne wykorzystanie diatermii znajduje zastosowanie szczególnie w przypadku zabiegów z zakresu ginekologii, neurochirurgii, otolaryngologii, czy zabiegów, które wymagają bardzo małej inwazyjności. Klasycznymi końcówkami, które wykorzystuje się w technice bipolarnej to laparoskopowe instrumenty do cięcia, pincety oraz końcówki do termofuzji naczyń krwionośnych.